2001: A Space Odyssey isimli bilimkurgu hikayesinden esinlenilerek
Hal adı verilen yapay zeka, makine öğrenimi algoritmasıyla güçlü yeni bir
antibiyotik keşfetti. Keşfedilen antibiyotik, pek çok kötü bakteriyi öldürmeyi
başarırken, aralarında Dünya Sağlık Örgütü’nün listesinde yer alan ve antibiyotik
direnci yüksek olan bakteriler de yer alıyor. MIT tarafından yürütülen araştırmada
yer alan profesör Regina Barzilay, keşfin antibiyotik dünyasında bir ilk olduğunu
dile getirdi.
Antibiyotiği keşfeden yapay zeka, 2.500 moleküler bileşenle
eğitilmiş. Bu bileşenlerden yarıya kadar yakını Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi
tarafından onaylı ilaçlar olurken, 800 diğer bileşen doğal olarak meydana
gelmiş. Araştırmacılar, yapay zekanın algoritmasını mevcut antibiyotiklerin
verileriyle besleyerek bunların dışında bir çözüm bulmaya ayarlamış. Elde
edilen sonuçların insan sağlığı için zararlı olmadığını anlamak için de makine
öğrenimi teknolojisinden faydalanılmış.
Keşfedilen yeni antibiyotik bakterinin hücre zarına
saldırarak hasara uğratıyor ve enerji üretmesinin önüne geçiyor. Yeni
antibiyotiğin bakteriyi saf dışı bırakma yöntemi sayesinde bakterilerin yeniden
bağışıklık üretebilmesi için bir ya da ikiden fazla mutasyona ihtiyaç duyacak.
Araştırmaya dahil olan MIT profesörlerinden James Collins, yapay
zeka tarafından keşfedilen antibiyotik için “sanırım bugüne değin keşfedilmiş
en güçlü antibiyotiklerden birisi.” Yakıştırmasını yaparken, ilerde antibiyotik
direnci olan hastalıkların tedavisinde önemli gelişmelerin yaşanabileceğini dile
getirdi. Araştırmacılara göre yapay zeka algoritması sayesinde klinik araştırmaların
çok daha ucuza mal olacak.
İlaç keşfinde yeni bir dönem
Yaşanan keşif sonrası araştırmalarını derinleştiren Barzilay
ve Collins’in ekibi, ZINC15 olarak adlandırılan online veri tabanından elde
ettiği 100 milyon moleküler bileşeni yapay zekanın algoritmasına aktardı. Algoritma
sonuçları ilk 3 gün içinde 23 yeni ilaç keşfederken bu ilaçların insan sağlığı için
zararlı olup olmadığı henüz bilinmiyor.
Profesör Barzilay, yeni gelişmelerin, sadece kötü bakterileri yok etmeye hedeflenen ve iyi bakterilere zarar vermeyen ilaçların üretilmesinde önemli bir adım olduğunu açıkladı.
